Η καθημερινή δραστηριότητα

Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ ΟΑΚΑ

Η καθημερινή δραστηριότητα του Εργαστηρίου του ΟΑΚΑ αφορά κυρίως σε αναλύσεις δειγμάτων ελέγχου ντόπινγκ αθλητών και αλόγων, η οποία θα περιγραφεί παρακάτω. Οι αναλυτικές και ποιο-τικές προδιαγραφές του ISO 17025, που εφαρμόζονται είναι οι ίδιες για τα δείγματα αθλητών και αλόγων.

 

Α.1. Παραλαβή και Έλεγχος των Δειγμάτων

Τα δείγματα του ελέγχου ντόπινγκ συλλέγονται από το εξειδικευμένο προσωπικό στους αθλητικούς χώ-ρους των αγώνων ή της προπόνη-σης ή ακόμα και σε μη αθλητικούς χώρους, όταν πρόκειται για ελέγχους εκτός συναγωνισμού. Το βιολογικό υλικό που συλλέγεται είναι τα ούρα, σε κάποιες όμως περιπτώσεις συλλέγεται και αίμα. Ο όγκος του βιολογικού υγρού ενός δείγματος αμέσως μετά τη συλλογή μοιράζεται σε δύο διαφορετικά μπουκάλια, τα οποία σφραγίζονται ανεξάρτητα: το Α-Δείγμα, που αναλύεται από το Εργαστήριο αμέσως και το Β-Δείγμα, δηλαδή το Αντί-δείγμα, που αναλύεται στην περίπτωση αμφισβήτησης θετικού αποτελέσματος στο Α-Δείγμα. Το προσωπικό που εκτελεί την συλλογή των δειγμάτων είναι τελείως ανεξάρτητο από αυτό του Εργαστη-ρίου, τα δείγματα μεταφέρονται από το προσωπικό αυτό σφραγισμένα στο Εργαστήριο μόνο με τον κωδικό τους και όχι με το όνομα του αθλητή, έτσι ώστε να διαφυλάσσεται η ανωνυμία των δειγμάτων. Κατά την παραλαβή των δειγμάτων, το προσωπικό του Εργαστηρίου ελέγχει τις σφραγίδες των εξωτερικών συσκευασιών για την ακεραιότητά τους και αποθηκεύει τα δείγματα μέχρι την ανάλυση.

 

Α.2. Άνοιγμα και Κωδικοποίηση των Δειγμάτων

Η ανάλυση ξεκινάει με την παρακάτω ακολουθία βημάτων:

• Άνοιγμα των εξωτερικών συσκευασιών,
• Έλεγχο της ακεραιότητας των μπουκαλιών των δειγμάτων και της σφραγίδας τους,
• Εισαγωγή των δειγμάτων στην ηλεκτρονική βάση δεδομένων του Εργαστηρίου, όπου καθορίζονται οι αναλύσεις για τις οποίες θα ελεγχθεί κάθε δείγμα και αποδίδεται ένας εργαστηριακός κωδικός ανά δείγμα. Ο εργαστηριακός κωδικός εξαφανίζει οποιαδήποτε σύνδεση του αθλητή με το δείγμα, αφού η ανάλυση πραγματοποιείται μόνο με τον εργαστηριακό κωδικό και όχι με τον κωδικό της συσκευασίας της συλλογής, ο οποίος είναι γνωστός στον αθλητή
• Ομαδοποίηση των δειγμάτων σε παρτίδες, οι οποίες αποτελούν τις μονάδες εργασίας μέσα στο εργαστήριο
• Άνοιγμα του Α-δείγματος με την καταστροφή της σφραγίδας και την φύλαξη των Β-δειγμάτων, με, φυσικά, ακέραιη τη σφραγίδα της φιάλης του.

Οι αναλύσεις στις οποίες θα υποβληθούν τα δείγματα επιλέγονται:

α) για τους αθλητές με βάση την Λίστα των Απαγορευ μένων Ουσιών του WADA (www.wada-ama.org) και

β) για τα άλογα με την εφαρμογή του Άρθρου 6 της Διεθνούς Ομοσπονδίας Ιπποδρομιακών Αρχών (www.horseracingintfed.com) ή άλλης απαίτησης της υπεύθυνης ιπποδρομιακής αρχής.

 

Α.3. Παρασκευή των Δειγμάτων

Η αναλυτική διαδικασία συνεχίζεται με την παρασκευή των δειγμάτων και την τελική ανάλυσή τους στα αναλυτικά όργανα.

Η παρασκευή των δειγμάτων στον εργαστηριακό πάγκο (Φωτογραφία 6) γίνεται με σκοπό την διευκόλυνση της ανάλυσης για δυο λόγους:

α) την συμπύκνωση των δειγμάτων που επιτυγχάνεται με τη μείωση του αρχικού όγκου του δείγματος κατά 25-100 φορές και συνεπώς την αύξηση της συγκέντρωσης των ουσιών που βρίσκονται μέσα στο δείγμα στο τελικό συμπύκνωμα (Φωτογραφία 7).

β) την απομάκρυνση των παρεμποδίσεων που αλλοιώνουν το αποτέλεσμα της ανάλυσης.

 

Α.4. Ανάλυση των Δειγμάτων

Η τελική ανάλυση των δειγμάτων γίνεται σε εξειδικευμένα αναλυτικά όργανα (Φωτογραφία 8) για να διαπιστωθεί ή όχι η ύπαρξη απαγορευμένων ουσιών. Οι αναλυτικές τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται στον έλεγχο ντόπινγκ, μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε αναλυτικά εργαστήρια περιβάλλοντος, τροφίμων, ακόμα και σε νοσοκομεία. Ιδιαίτερη προσοχή δίνεται στον αυτοματισμό των μηχανημάτων, για να εξασφαλίζεται η μέγιστη δυνατή αποδοτικότητά τους και στην ευαισθησία τους, δηλαδή να ανιχνεύουν ουσίες σε μικρές ποσότητες. Βασικός στόχος της αναλυτικής τεχνολογίας είναι η εύρεση της ταυτότητας των ουσιών που βρίσκονται μέσα στο δείγμα με χρήση εξειδικευμένων πληροφοριών που συνδέονται με τις χημικές δομές των ουσιών.

 

A.5. Έλεγχος των Αποτελεσμάτων

Ο έλεγχος των αποτελεσμάτων γίνεται από εξειδικευμένα στελέχη του Εργαστηρίου, τα οποία έχουν μεγάλη εμπειρία στην ανίχνευση των απαγορευμένων ουσιών. Στην επεξεργασία των αποτελεσμάτων συμμετέχουν τουλάχιστον δύο στελέχη, τα οποία υπογράφουν το τελικό πόρισμα της ανάλυσης (Φωτογραφία 9).

Χρησιμοποιούνται πλήθος από βοηθήματα από διάφορες επιστη-μονικές πηγές από ολόκληρο τον κόσμο. Σκοπός είναι όχι μόνο η ανίχνευση των απαγορευμένων ουσιών, που βρίσκονται στις Λίστες, αλλά και άλλων ιχνών από πιθανές νέες ουσίες ή παραποίηση της ανάλυσης και των αποτελεσμάτων.

 

A.6. Χειρισμός των Θετικών Δειγμάτων

Σε περίπτωση ανίχνευσης απαγορευμένης ουσίας σε ύποπτο θετικό δείγμα, τότε ολόκληρη η αναλυτική διαδικασία επαναλαμβά-νεται από την αρχή για επιβεβαίωση του ύποπτου αποτελέσματος: λαμβάνεται εκ νέου ποσότητα βιολογικού υγρού από το αρχικό δείγμα του αθλητή ή του αλόγου και εκτελείται εξειδικευμένη παρασκευα-στική διαδικασία και τελική ανάλυση για τη συγκεκριμένη απαγορευμένη ουσία. Τα αποτελέσματα της ανάλυσης συγκρίνονται με ένα δείγμα «καθαρό» και ένα δείγμα τεχνητά επιμολυσμένο με τη συγκεκριμένη απαγορευμένη ουσία τα όποια έχουν παρασκευαστεί και αναλυθεί μαζί με το ύποπτο δείγμα. Εάν από τη σύγκριση των αποτελε-σμάτων της ανάλυσης πληρούνται οι προδιαγραφές της ταυτοποίησης της απαγορευμένης ουσίας, τότε το δείγμα θεωρείται ότι είναι θετικό.

 

A.7. Ανακοίνωση των Αποτελεσμάτων και η Ανωνυμία των Δειγμάτων

Τα αποτελέσματα των αναλύσεων των Α-Δειγμάτων, θετικά και αρνητικά, ανακοινώνονται στην υπεύθυνη αθλητική αρχή, που παρήγγειλε τους ελέγχους και περιλαμβάνουν τον αρχικό κωδικό του αθλητή ή του αλόγου, που βρίσκεται πάνω στη φιάλη της δειγματοληψίας, τον εργαστηριακό κωδικό και το αποτέλεσμα.

Τα αποτελέσματα είναι ανώνυμα, αφού το Εργαστήριο δεν γνωρίζει την αντιστοιχία των κωδικών με τα ονόματα των αθλητών ή των αλόγων που ανήκουν.

Το έργο της αποκωδικοποίησης ανήκει στην υπεύθυνη αθλητική αρχή.

Ο μέσος χρόνος ανακοίνωσης των αποτελεσμάτων είναι μικρότερος των 10 εργασίμων ημερών, υπάρχει όμως η δυνατότητα ανακοίνωσης των αποτελεσμάτων και σε 24 ώρες, εάν αυτό απαιτείται από τους διοργανωτές, συνήθως μεγάλων αθλητικών γεγονότων.

 

A.8. Η Ανάλυση του Αντιδείγματος: Β-Δείγμα

Σε περίπτωση αμφισβήτησης του θετικού αποτελέσματος του Α-δείγματος και αιτήματος ή αυτόματης ανάλυσης του αντιδείγματος, το Εργαστήριο επαναλαμβάνει την διαδικασία της επιβεβαίωσης, που έκανε στο Α-Δείγμα, τώρα στο Β-Δείγμα με την παρουσία ή όχι των ενδιαφερο-μένων (αθλητές, παράγοντες, προπονητές κλπ).

Το αποτέλεσμα του Β-Δείγματος αποστέλλεται και αυτό στην υπεύθυνη αθλητική αρχή.